ฟินสุด พี่หมื่นชวนแม่การะเกดโล้สำเภา มาดูกันคำว่า “โล้สำเภา” คืออะไร??

โอ๊ยยยค่าทำเอาหลายคนแทบไม่ได้ไปไหนวันพุธ พฤหัส กันเลยทีเดียวเพราะเรื่องกำลังสนุกและใกล้จบเข้าไปทุกทีแล้วเจ้าค่าาาา เพราะยิ่งเข้มข้นและน่าติดตามไปทุกขณะ สำหรับละครบุพเพสันนิวาส ที่ตอนล่าสุด ทำผู้ชมทั้งประเทศ น้ำตาไหลอาบแก้ม ซึ่งต้องมารอลุ้นกันต่อไปว่า สุดท้ายแล้วเกศสุรางค์จะกลับเข้าร่างแม่หญิงการะเกดอย่างไร หลังพี่ขุนศรีวิสารวาจานั้นถึงกับลั่นจะยอมบวชตลอดชีวิตหากแม่การะเกดที่ตัวหลงรักนั้นไม่ยอมกลับมาอีกหนึ่งไฮไลท์สำคัญของละครตอนที่กำลังจะออกอากาศ ที่ผู้ชมเฝ้ารอก็คือฉากโล้สำเภา ที่พี่ขุนอาสาจะสอนแม่หญิงการะเกด โล้สำเภา สร้างความสงสัยกับผู้ชมเป็นอย่างมาก ว่าทั้งคู่นั้นจะโล้สำเภากันอย่างไร ด้วยเหตุนี้คุณ สิทธิพงษ์ อิ่มทองใบจึงออกมาโพสต์เฟซบุ๊กแปลคำกลอน จากในหนังสือ บุพเพสันนิวาส ฉาก โล้สำเภา หรือ ร่วมสังวาส โดยช่วงที่โล้สำเภากันนั้นเกิดเหตุการณ์ ดังต่อไปนี้

กลอนในหนังสือ บุพเพสันนิวาส ฉาก โล้สำเภา หรือ ร่วมสังวาส #โล้สำเภา #บุพเพสันนิวาส

#ออเจ้าโล้สำเภาเปนฤๅไม่

เมื่อคืนวาน ละครบุพเพสันนิวาสได้เผยตัวอย่างของละครที่จะฉายในวันนี้ มีฉากคุณพี่ขุนได้เอ่ยประโยคว่า “ออเจ้าโล้สำเภาเป็นฤๅไม่” ประโยคนี้ทำเอาทุกคนเขินกันไปทั้งบ้านทั้งเมือง

คำ “โล้สำเภา” นี้เป็นความเปรียบที่ใช้ในวรรณคดีไทยกล่าวถึงบทอัศจรรย์ หรือ บทสังวาส คือบทเข้าพระเข้านางนั่นเอง คนไทยแต่โบราณมีศิลปะในการใช้ภาษาเล่าบทร่วมรักได้อย่างอัศจรรย์ใจ โดยใช้ธรรมชาติและสิ่งรอบกายเปรียบเทียบไม่กล่าวตรงๆ ให้ดูหยาบจนเก้อไป

รอมแพงสร้างความโรแมนติกให้แก่หนุ่มสาวชาวอยุธยาคู่นี้ด้วยสำนวนโบราณดูเข้าที แม้คนส่วนใหญ่ไม่คุ้นหูแต่ก็เดาทางหรือ “ตีท่า” จากคำได้ไม่ยาก ทั้งในนวนิยายยังได้แทรกคำประพันธ์บทอัศจรรย์ไว้ตามอย่างขนบวรรณคดีว่า

“โล้สวาทวาดใบสำเภาพริ้ว
ระเรื่อยลิ่วคลองแคบคละขัดขึง
น้ำเจือน้อยค่อยวางทางติดตรึง
ขยับหายโยกคลึงคราคลื่นมา

เมื่อผ่านช่องเข้าอ่าวคราน้ำขึ้น
พอหายมึนสอดสั่งทั้งซ้ายขวา
ข้ามนทีสรวงสวรรค์​ทุกชั้นฟ้า
สมอุราซ่านซบสยบทรวง”

การใช้ความเปรียบ “โล้สำเภา” หรือ “สำเภา” นี้ ปรากฏในวรรณคดีเก่าหลายเรื่อง ทั้งนี้ในงานวิจัยเรื่อง เพศในเพลงพื้นบ้าน ของ ผศ.บัวผัน สุพรรณยศ ก็ได้กล่าวให้เห็นแนวคิดในการเปรียบอวัยวะเพศชายหญิงเป็นสิ่งต่างๆ ไว้ว่า ในการเปรียบเรื่องเกี่ยวกับเพศนั้น สิ่งที่แสดงความเป็นเพศหญิงมักเป็นสิ่งที่อยู่กับที่ เช่น ท่าน้ำ ถ้ำ และสิ่งที่แสดงความเป็นชายนั้นมักเป็นสิ่งที่มักเคลื่อนไหว หรือเคลื่อนที่ เช่น เรือ แมลง ซึ่งในบริบทนี้ก็คงเช่นเดียวกัน

ในเสภาขุนช้างขุนแผน ในตอนที่เป็นฉากคืนแต่งงานของพลายแก้วกับนางบัวคลี่ ซึ่งพลายแก้วเข้ามานัวเนีย แต่นางบัวคลี่ขัดเขินตามประสาคนไม่เคยร่วมประเวณีกับใคร กวีพรรณาว่า

“เกิดพยับพยุห์พัดอัศจรรย์
สลาตันเป็นระลอกกระฉอกฉาน
ทะเลลึกดังจะล่มด้วยลมกาฬ
กระทบดานกระแทกดังกำลังแรง
สำเภาจีนเจียนจมด้วยลมซัด
สลุบลัดเลียบบังเข้าฝั่งแฝง
ไหหลำแล่นตัดแหลมแคมตะแคง
ตลบตะแลงเลาะเลียมมาตามเลา
ถึงปากน้ำแล่นส่งเข้าตรงร่อง
ให้ขัดข้องแข็งขืนไม่ใคร่เข้า
ด้วยร่องน้อยน้ำคับอับสำเภา
ขึ้นติดตั้งหลังเต่าอยู่โตงเตง
พอกำลังลมจัดพัดกระโชก
กระแทกโคกกระท้อนโขดเรือโดดเหยง
เข้าครึ่งลำหายแคลงไม่โคลงเคลง
จุ้นจู๊เกรงเรือหักค่อยยักย้าย
ด้วยคลองน้อยเรือถนัดจึงขัดขึง
เข้าติดตรึงครึ่งลำระส่ำระสาย
พอชักใบขึ้นกบรอกลมตอกท้าย
ก็มิดหายเข้าไปทั้งลำพอน้ำมา
พอฝนลงลมถอยเรือลอยลำ
ก็ตามน้ำแล่นล่องออกจากท่า
ทั้งสองเสร็จสมชมชื่นดั่งจินดา
ก็แนบหน้าผาศุกมาทุกวัน”

หรือในตอนที่ขุนแผนขอให้นางสายทองเป็นแม่สื่อ นางสายทองเจอมนตราของขุนแผนแต่แล้วกลับ “สำเภาล่ม”

“พลางเป่าปัถมังกระทั่งทรวง
สายทองง่วงงงงวยระทวยนิ่ง
ทำตาปริบปรอยม่อยประวิง
เจ้าพลายอิงแอบทับลงกับทรวง
ค่อยขยับจับเขยื้อนแต่น้อยน้อย
ฝนปรอยฟ้าลั่นสนั่นเปรี้ยง
ลมพัดซัดคลื่นสำเภาเอียง
ค่อยหลีกเลี่ยงแล่นเลียบตลิ่งมา
พายุหนักชักใบได้ครึ่งรอก
แต่เกลือกกลอกกลับกลิ้งอยู่หนักหนา
ทอดสมอรอท้ายเป็นหลายครา
เภตราหยุดแล่นเป็นคราวคราว
สมพาสพิมดุจริมแม่น้ำตื้น
ไม่มีคลื่นแตระลอกกระฉอกฉาว
ปะสายทองดุจต้องพายุว่าว
พอออกอ่าวก็พอจมล่มลงไป”

ความเปรียบเรื่องสำเภา หรือ เรือ นี้ ยังปรากฏในเพลงเรือของชาวบ้านในภาคกลางด้วย ดังปรากฏในเพลงเรือที่ ผศ.บัวผัน สุพรรณยศ (แม่เจ๋ สวยสุด) แต่งไว้ชมรมรักษ์เพลงพื้นบ้าน มหาวิทยาลัยมหิดล ตามขนบโบราณ เมื่อ พ.ศ. 2552 ดังนี้

( ช. ) เรือพี่นี้ทู่อยากจะสู้ท่าน้อง
ช่วยพี่คลำนำล่อง หน่อยหนา
ล่องน้ำท่าน้องเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์
พี่ขอถามงามพิศ คิดค่าท่า
เรือจอดแต่ละทีคงจะมีค่าจอด
ร้องถามแม่งามปลอด เรื่องราคา
เห็นท่ายังปลอดพี่อยากจอดนาวา (ซ้ำ )
น้องจะให้เทียบท่าได้ไหมเอย (รับซ้ำ)

(ญ.) เรือหาปลาหน้าทู่หรือจะมาสู้ท่าน้อง
ไม่ว่าจะขึ้นจะล่อง ก็เชื่องช้า
เนิบเนิบนาบนาบที่ฉันทราบแน่แน่
โถ..เป็นเรือทอดแห หาปลา
รูปร่างเล็กจังไม่ถึงฝั่งถึงฟาก
เหมือนไม้จิ้มฟันดันปาก เปลืองเวลา
เรือเล็กถอยไปซะอย่าเกะกะหน้าท่า (ซ้ำ)
เรือใหญ่ใหญ่จะได้มาจอดเอย (รับซ้ำ)

ที่มา ทีวีพูล , sabeyjai